Wyjątkowe znaczenie Kotliny Kłodzkiej i doliny Nysy Kłodzkiej dla całego regionu wodnego Środkowej Odry zdominowało dyskusję na spotkaniu konsultacyjnym projektu aktualizowanego planu zarządzania ryzykiem powodziowym (aPZRP), które 6 maja odbyło się w Nysie. Powracały także tematy podnoszone na spotkaniach we Wrocławiu i Zgorzelcu. Przypomnijmy, że dla całego regionu przewidywany jest pakiet blisko 100 działań przeciwpowodziowych.
To geografia decyduje o tym, że Kotlina Kłodzka jest rejonem szczególnie narażonym na gwałtowne wezbrania rzek i potoków. Stąd szczególna aktywność Wód Polskich na tym terenie w zakresie czynnej ochrony przeciwpowodziowej w postaci budowanych już czterech zbiorników przeciwpowodziowych. Jednak równie ważna jest tzw. ochrona bierna, polegająca na lokalnym udrożnieniu rzek w celu skutecznego przepuszczenia fali powodziowej na terenach najsilniej zaludnionych, gdzie ryzyko strat jest największe.
Jeden z kluczowych rejonów
– Kotlina Kłodzka i dolina Nysy Kłodzkiej to przedmiot naszych szczególnych starań w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Ramy aktywności w tym zakresie wyznacza nie tylko pamięć o dramatycznych, lokalnych doświadczeniach z powodzi tysiąclecia w 1997 r., ale także regularnie występujące na danym obszarze podtopienia. Z powodu położenia geograficznego, w tym miejscu szczególny jest wpływ tutejszych cieków wodnych na kształtowanie warunków hydrologicznych w całym regionie wodnym Środkowej Odry, administrowanym przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Jak pogodzić ponadlokalne znaczenie planowanych działań z dobrostanem miejscowej ludności? Konsultacje społeczne to właśnie doskonała okazja do rozwiania wszelkich obaw i wątpliwości związanych z często trudnymi decyzjami inwestycyjnymi wpływającymi na życie lokalnych społeczności – powiedział przed spotkaniem w Nysie Marek Gróbarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, odpowiedzialny za sprawy związane z gospodarką wodną oraz realizację inwestycji w sektorze gospodarki morskiej i wodnej.
Konieczna jest ponadlokalna strategia
Po powodzi tysiąclecia dla dorzecza Odry podjęto szereg intensywnych prac analitycznych i starań, aby zwiększyć bezpieczeństwo powodziowe. – Dzięki temu w kolejnych regionach wodnych, w tym i administrowanym przez nas, od ostatnich 10 lat prowadzone są wszechstronnie przeanalizowane inwestycje. W funkcjonowaniu nowo oddawanych obiektów pojawił się także nieznany wcześniej czynnik – informatyka. Tworzony przez nas kompleksowy system ochrony m.in. Nysy i obszaru Kotliny Kłodzkiej to teraz już nie tylko hydrotechniczny, ale również bardzo sprawny, informatyczny mechanizm, który będziemy wzbogacać o kolejne elementy – powiedział na konferencji prasowej Mariusz Przybylski, dyrektor Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Zwrócił także uwagę na synergiczny aspekt strategii inwestycyjnej dla Ziemi Kłodzkiej obejmującej nie tylko działania minimalizujące skutki powodzi, ale również suszy, w tym poprzez zwiększenie retencji na obszarach leśnych i rolniczych. – Jest to konieczne ze względu na nasilające się ekstremalne zjawiska atmosferyczne. Konieczne są wielokierunkowe działania, których celem jest przede wszystkim ochrona ludzi i ich dobytku oraz infrastruktury miejskiej, przemysłu i dziedzictwa kulturowego – wyjaśnił.
Dobrze zaplanowane wydatki
Podczas spotkania w Nysie przypomniano, że dla regionu wodnego Środkowej Odry w projekcie aPZRP skierowanym do konsultacji zaplanowano dokładnie 99 działań (45, których realizacja już się rozpoczęła i 54 nowych). Nakłady konieczne do realizacji tylko najważniejszych z nich, przekroczą w ciągu 6 lat 2 mld zł. Na budowane suche zbiorniki przeciwpowodziowe: „Krosnowice” na potoku Duna, „Roztoki Bystrzyckie” na potoku Goworówka, „Boboszów” na Nysie Kłodzkiej i „Szalejów Górny” na Bystrzycy Dusznickiej zostanie wydane blisko 600 mln zł. Planowana jest także budowa zbiornika Kamieniec Ząbkowski, w obecnie aktualizowanym projekcie, przewidziano środki na dokumentacje projektową. Kolejne przedsięwzięcia to m.in. ochrona przeciwpowodziowa dolin rzek: Nysy Kłodzkiej, Białej Lądeckiej i rzeki Morawki oraz Bystrzycy Dusznickiej i rzeki Kamienny Potok. Celem planowanych działań jest likwidacja tzw. wąskich gardeł, które utrudniają przejście fali wezbraniowej w granicach zabudowań miejskich i wiejskich. Planowana jest m.in. budowa kanałów ulgi czy odtworzenie zniszczonych murów oporowych, w celu ograniczenia powstawania ewentualnych zatorów.
Plany na 6 lat
Aktualizowane obecnie plany zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP) to, obok planów gospodarowania wodami i planu przeciwdziałania skutkom suszy, trzeci z planistycznych dokumentów systematyzujących gospodarkę wodną w Polsce. Przeglądy i aktualizacje PZRP przeprowadza się co 6 lat w sposób skoordynowany z przeglądami planów gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. PZRP są końcowym, czwartym dokumentem planistycznym wymaganym przez Dyrektywę Powodziową. Pierwszym etapem prac w procesie przygotowania PZRP jest wykonanie Wstępnej oceny ryzyka powodziowego (WORP), której celem jest wyznaczenie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, czyli obszarów, na których istnieje znaczące ryzyko powodziowe lub na których wystąpienie dużego ryzyka jest prawdopodobne – odcinków rzek, które wymagają interwencji i działań. Kolejnym etapem jest przygotowanie map zagrożenia powodziowego (MZP) oraz map ryzyka powodziowego (MRP) dla tych obszarów, które precyzyjnie wskazują zasięgi stref zalewowych.
Konsultacje społeczne w całej Polsce
Konsultacje społeczne projektów aktualizacji planów zarządzania ryzykiem powodziowym ogłoszone 22 grudnia 2020 r. przez Ministra Infrastruktury, koordynowane są przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Spotkania konsultacyjne zaplanowano w 28 miastach w całym kraju. Zasadniczą część omawianych w trakcie debat planów, stanowi prezentacja listy działań na lata 2022-2027 dla poszczególnych obszarów dorzeczy i regionów wodnych. To łącznie ponad 1100 pozycji dla dorzeczy Wisły, Odry, Łaby, Dunaju, Niemna i Pregoły. Planowany koszt koniecznych nakładów to ponad 29 mld zł. Uzupełnione o wnioski i uwagi zgłoszone w trakcie konsultacji, projekty aktualizowanych planów zostaną przyjęte w drodze rozporządzeń ministra właściwego ds. gospodarki wodnej – Ministra Infrastruktury. Dotąd z uwagi na obostrzenia pandemiczne, spotkania odbywają się w trybie online.
W trwających konsultacjach społecznych odbyły się dotąd spotkania w Krakowie, Nowym Sączu, Gliwicach, Pszczynie, Gorzowie Wlkp., Poznaniu, Kaliszu, Bydgoszczy, Pile, Rzeszowie, Jaśle, Stalowej Woli, Białymstoku, Olsztynie, Włocławku, Radomiu, Warszawie, Lublinie, Dęblinie, Wrocławiu i Zgorzelcu. Więcej informacji o aPZRP, konsultowanych dokumentach oraz konsultacjach społecznych jest dostępnych na stronie www.stoppowodzi.pl