Skuteczna edukacja w zakresie ochrony przeciwpowodziowej jest jedną z podstaw właściwego kształtowania przyszłych postaw obywatelskich. Niezmiernie istotne jest zatem przekazywanie rzetelnych i wiarygodnych informacji w tym zakresie, zarówno na etapie edukacji szkolnej jak i kształcenia specjalistów związanych zawodowo z szeroko pojętą problematyką gospodarki wodnej.
W ramach projektu pn. „Przegląd i aktualizacja planów zarządzania ryzykiem powodziowym” opracowane zostały dwa pakiety edukacyjne:
- lekcji dla dzieci klas 4 – 6 szkół podstawowych pn.: Powódź? A co to takiego?
- oraz wykłady tematyczne dla studentów kierunków przyrodniczych, związanych z gospodarką wodną, inżynierią środowiska, ochroną przyrody itp. pn.: Plany zarządzania ryzykiem powodziowym.
Lekcja: Powódź? A co to takiego? – dla klas 4-6 szkół podstawowych.
Zakres tematyczny lekcji: Powódź? A co to takiego? obejmuje zagadnienia związane z występowaniem zjawiska powodzi, przyczyn powstawania, rodzajów powodzi oraz sposobów zapobiegania i ograniczania jej skutków. Dzieci będą miały okazję dowiedzieć się jak należy postępować w przypadku konieczności ewakuacji w trakcie powodzi, a także sprawdzić czy ich dom nie znajduje się w miejscu zagrożonym powodzią.
Przekazane materiały umożliwiają przeprowadzenie lekcji zarówno w trybie stacjonarnym jaki i online. Czas trwania lekcji przewidziano na 45 min. Prezentację można dowolnie modyfikować w zależności od indywidualnych potrzeb edukacyjnych dzieci szkolnych oraz preferencji programowych danego roku nauczania.
Wykład: Plany zarządzania ryzykiem powodziowym (PRZR) – dla studentów kierunków związanych z gospodarką wodną
Celem wykładu jest przybliżenie podstaw prawnych sporządzania oraz obszarów wdrażania planów zarządzania ryzykiem powodziowym, przedstawienie zasad działania organów władzy publicznej w przygotowaniu dokumentów a także przybliżenie nowoczesnych metod i narzędzi planistycznych. Wykład obejmuje zarówno część teoretyczną – Wykład cz. I oraz studium przypadku – Wykład cz. II.
Przekazane materiały umożliwiają przeprowadzenie wykładu zarówno w trybie stacjonarnym jaki i online, a czas trwania każdej z części przewidziano na 45 min, co daje łącznie 90 min.
Prezentację można dowolnie modyfikować w zależności od indywidualnych potrzeb edukacyjnych studentów oraz preferencji programowych danego kierunku studiów.
Ponadto PGW Wody Polskie prowadzi stale różne działania edukacyjne, takie m.in. jak Program Aktywni Błękitni, a także inne działania, które dostępne są pod linkiem: https://www.gov.pl/web/wody-polskie/nk.
Informacje na temat Programu Aktywni Błękitni dostępne są na stronie Wód Polskich pod linkiem: https://www.gov.pl/web/wody-polskie/aktywni-blekitni-szkola-przyjazna-wodzie.
Gospodarka wodna w podstawie programowej szkół podstawowych i ponadpodstawowych
Zagadnienia z zakresu edukacji o środowisku i zrównoważonym rozwoju, zawierające także problematykę wodną – zgodnie z celami kształcenia i treściami nauczania ustalonymi w podstawach programowych [1] realizowane są obecnie na wszystkich etapach edukacyjnych, z wychowaniem przedszkolnym włącznie. Wymagania, które zostały określone w podstawach programowych są kompleksowe, umożliwiają nauczycielom ww. przedmiotów przekazywanie aktualnej wiedzy m.in. na temat gospodarki wodnej.
Szeroko pojęta edukacja o zrównoważonym rozwoju odbywa się w ramach wychowania przedszkolnego, kształcenia zintegrowanego w klasach I-III oraz nauczania przedmiotowego na kolejnych etapach edukacji tj. na zajęciach z przyrody, geografii, biologii, chemii, fizyki, wiedzy o społeczeństwie, historii oraz historii i teraźniejszości. W podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych z zakresu Geografii, w ramach wymagań szczegółowych dla treści nauczania, w rozdziale XI. Relacje między elementami środowiska geograficznego na przykładzie wybranych obszarów Polski zalecane jest omawianie m.in. wpływu sposobu zagospodarowania dorzecza na występowanie powodzi, w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych z zakresu Edukacji dla bezpieczeństwa, w ramach wymagań szczegółowych dla treści nauczania, w rozdziale II. Działania w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń zalecane jest zapoznanie się m.in. z przykładami zagrożeń środowiskowych, w tym zasad postępowania w razie: zagrożenia powodzią. W podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół ponadpodstawowych z zakresu Edukacji dla bezpieczeństwa, w ramach wymagań szczegółowych dla treści nauczania, w rozdziale II. Przygotowanie do działań ratowniczych w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń zalecanie nauczanie rozpoznawania zagrożenia i ich źródła oraz zasad postępowania podczas m.in. zagrożenia powodzią.
W ramach funkcjonowania Zespołu roboczego do spraw edukacji ekologicznej, w tym klimatycznej i promocji ekologicznych warunków życia, MEN opracowało w 2022 r. 40 scenariuszy lekcyjnych, w tym 16 dla szkół podstawowych oraz 24 dla szkół ponadpodstawowych. Scenariusze umieszczono na prowadzonej przez Ministra Edukacji i Nauki Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej pod adresem https://zpe.gov.pl/. Na Platformie znajdują się m.in. informacje dotyczące powodzi i zagrożenia z nią związanego.
Podstawa programowa szkół podstawowych znajduje się na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej dostępne na stronie Ministerstwa Edukacji pod linkiem https://www.gov.pl/web/edukacja/podstawa-programowa-materialy-dla-nauczycieli oraz na stronie Ośrodka Rozwoju Edukacji pod linkiem https://ore.edu.pl/2017/12/ppko/
Podstawa programowa szkół ponadpodstawowych znajduje się na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej dostępne na stronie Ministerstwa Edukacji pod linkiem https://www.gov.pl/web/edukacja/podstawa-programowa–materialy-dla-nauczycieli-szkol-ponadpodstawowych oraz na stronie Ośrodka Rozwoju Edukacji pod linkiem https://ore.edu.pl/2018/03/podstawa-programowa-ksztalcenia-ogolnego-dla-liceum-technikum-i-branzowej-szkoly-ii-stopnia/
Szkoły prowadzące kształcenie zawodowe, edukacja ekologiczna prowadzona jest w ramach kształcenia ogólnego zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego określoną dla tych typów szkół. Edukacja na rzecz ochrony środowiska w powyższych szkołach, w tym w szkole policealnej, prowadzona jest również w ramach kształcenia zawodowego. W wybranych zawodach przyporządkowanych m.in. technik inżynierii środowiska i melioracji oraz technik ochrony środowiska uwzględniono treści nauczania dotyczące m.in. ochrony środowiska i gospodarowania.[2].
[1] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz. U. poz. 356, ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz. U. poz. 467, ze zm.)
[2] Załącznik nr 33 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 maja 2019 r.
w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. poz. 991, z późn. zm.).